Ἡ ἐργασία τῆς Νήψεως.
Ἁγίου Ἠσαΐα τοῦ Ἀναχωρητοῦ
Ἐάν ὁ ἄνθρωπος δέν ἀπομκαρυνθῆ ἀπό κάθε κοσμική ὑπόθεσι δέν εἶναι δυνατόν νά λατρεύσει τόν Θεό. Διότι πραγματική λατρεία τοῦ Θεοῦ εἶναι τό νά μήν ἔχουμε, τήν ὥρα τῆς προσευχῆς,στόν νοῦ μας τίποτε ξένο πρός τήν προσευχή καί νά ἀπασχολούμεθα μόνον μ’ Αὐτόν.Δηλαδή νά μήν ἔχουμε στόν νοῦ μας οὔτε ἡδονή, οὔτε κακία, οὔτε μίσος, οὔτε φθόνο, οὔτε φανταστική εἰκόνα, οὔτε φροντίδα γιά πράγματα τοῦ αἰῶνος τούτου. Διότι αὐτά εἶναι σκοτεινά τείχη, πού φυλακίζουν τήν ταλαίπωρη ψυχή καί τήν ἐμποδίζουν στόν ἀέρα καί δέν τήν ἀφήνουν νά συναντήση τόν Θεό, ὥστε μυστικῶς καί «ἐν τῷ κρυπτῶ» νά Τόν εὐλογήση καί νά προσευχηθῆ.
πρός Αὐτόν μέ ἁγνότητα, μέ θεῖο φωτισμό, μέ γλυκύτητα καρδίας καί νά δοκιμάση τήν ἡδονή τοῦ Θείου ἔρωτος. Διότι ὅσο ἡ ψυχή μεριμνᾶ γιά τά ἐξωτερικά, νεκρώνεται ὁ νοῦς καί ἑπομένως τά ἐσωτερικά πάθη ἐνεργοῦν χωρίς ἔλεγχο.
Ἄν ὅμως ἐγκαταλείψη ἡ ψυχή τήν μέριμνα τῶν ἐξωτερικῶν πραγμάτων, τότε χαίρεται ὁ νοῦς καί στέκει σταθερός (ἀνυψούμενος πρός τόν Θεό)· καί ἡ ψυχή κατανοεῖ τά ἐσωτερικά της πάθη μέ τόν νοῦ. Φροντίζει λοιπόν ὁ νοῦς γιά τήν ψυχή, μέχρις ὅτου τά ἀπορρίψη ἀπό μέσα της καί μέ τήν γονιμοποιό του δύναμι γεννήση καί ἐκθρέψη τά τέκνα της. Τότε γίνονται οἱ δύο μία καρδία καί ὑποτάσσεται ἡ ψυχή στόν νοῦ, ὅπως ἡ γυναίκα στόν ἄνδρα, καί γίνεται ὁ νοῦς κεφαλή τῆς ψυχῆς, ὅπως εἶπε ὁ Ἀπόστολος: «ὁ ἀνήρ ἐστί κεφαλή τῆς γυναικός» (Ἐφεσ. 5, 23), καί ἀφοῦ γίνουν ἕνα ἐν Κυρίῳ, δέν ἔχουν πλέον διαίρεσι.
Ὅσοι λοιπόν ἀξιώθηκαν νά φθάσουν σ’ αὐτό τό μέτρο, αὐτοί εἶναι πού προσεύχονται στόν Θεό μέ ἁγνότητα, αὐτοί εἶναι πού φωτίσθηκαν ἀπό τόν Θεό, οἱ ἀληθινοί προσκυνηταί πού ζητεῖ ὁ Θεός, καί τέλος ἐκεῖνοι στούς ὁποίους «ἐνοικεῖ καί ἐμπεριπατεῖ ὁ Ὕψιστος», ὅπως ἔχει γραφῆ: «Ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καί ἐμπεριπατήσω» (Β’ Κορ. στ’ 16).
Γι’ αὐτούς εἶπε ὁ Σωτήρ: «ὅτι ἐάν συμφωνήσωσι δύο περί παντός οὐ ἐάν αἰτήσωνται ἐν τῷ ὄνομάτι μου, γενήσεται αὐτοῖς» (Ματθ. ιη’ 19). Διότι ὅταν ἡ ψυχή συμφωνήση μέ τόν νοῦ καί γίνουν ἕνα, τότε ὁ νοῦς μένει στόν Κύριο καί ὁ θεός σ’ αὐτόν (τόν νοῦ), ὅπως εἶπε ὁ Κύριός μας στά Εὐαγγέλια: «μείνατε ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν ὑμιν» (Ἰωάν. ιε’ 5).
Σ’ αὐτόν λοιπόν πού παραμένει σέ κοινωνία μέ τόν Θεό διά μέσου της ἐνάρετου πράξεως, καί ὁ Θεός παραμένει μέσα του μέ τήν θεωρία. (Θεωρία ἐννοεῖται ἡ πνευματική καί ἄυλη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πού σχηματιζεται στήν διάνοια τοῦ σκεπτομένου τόν Θεό, ἤ ἡ ὅρασι τοῦ Θεοῦ μέ τούς ὀφθαλμούς τῆς διάνοιας). Διότι ἐάν ἡ ψυχή ἀπελευθερωθῆ καί προσπεράση τά ἐμπόδια πού εἶναι στόν ἀέρα, τότε μένει στόν Θεό καί δέχεται τίς ἀκτίνες τοῦ Πνεύματος.
Καθώς εἶπε ὁ Ἀπόστολος ὅτι «ὁ κολλώμενος τῇ πόρνη , ἐν σῶμα ἐστι, καί ὁ κολλώμενος τῷ Κυρίω, ἐν πνεῦμα ἐστί» (Α’ Κορ. στ’ 16-17)· ὅ, τι δέ εἶναι ἔξω ἀπό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, πόρνη ὀνομάζεται. Ἡ ψυχή λοιπόν πού προσκολλήθηκε στόν Κύριο διά τοῦ Πνεύματος μένει σ’ Αὐτόν καί δίδασκεται ἀπ’ Αὐτόν πῶς πρέπει νά προσεύχεται καί Τόν προσκυνεῖ ἀδιαλείπτως, μένοντας ἀδιάσπαστα ἑνωμένη μαζί Του· ἀντιστοίχως ὁ Κύριος παραμένει στήν ψυχή, τήν ἀναπαύει, τῆς χορηγεῖ καί τῆς ἀποκαλύπτει τίς τιμές καί τά ἀνεκλάλητα χαρίσματά Του.
Αὐτός λοιπόν ὁ ἄνθρωπος δεν ἁμαρτάνει πλέον, ἀλλ’ οὔτε καί τόν ἀγγίζει καθόλου ο πονηρός, διότι ἔχει ἀναγεννηθῆ ἀπό τόν Θεό, ὅπως λέγει ἡ Ἁγία Γραφή : «πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Θεοῦ ἁμαρτίαν οὐ ποιεῖ, ὅτι σπέρμα Αὐτοῦ ἐν αὐτῷ μένει καί οὐ δύναται ἁμαρτάνειν, ὅτι ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται» Α΄ Ἰωάν. γ’ 9).
