Εὐάγγελος Δ. Θεοδώρου

Ἡ ἱστορία τοῦ θεσμοῦ τῶν διακονισσῶν.

Κατὰ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰώνας ὑφίστατο «πλουραλισμὸς» εἰς τὴν κατὰ περιοχὰς καὶ χρονικάς περιόδους ἀπόδοσιν πρωτείου εἰς μίαν ἐκ τῶν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν ἀφιερωμένων γυναικείων τάξεων (διακονισσῶν, χηρῶν, παρθένων)[1]. Παρὰ ταῦτα, εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς καὶ ἤδη ἐκ τῶν ἀποστολικῶν χρόνων φαίνεται ὅτι τὸ πρωτεῖον ἀποδίδεται εἰς τὴν τάξιν τῶν «διακόνων γυναικῶν (2)». Αὐτὸ ἐν συνέχεια γίνεται ὁλοὲν καὶ περισσότερον αἰσθητόν.

Ὡς πρώτη μαρτυρία περὶ τῆς τάξεως τῶν «διακόνων γυναικῶν» θεωρεῖται τὸ χωρίον Ρωμ. 16, 1-2, ἐν τῷ ὁποίῳ μνημονεύεται ἡ Φοίβη, ἥτις ἑορτάζεται ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας τὴν 3ην Σεπτεμβρίου καὶ ἀναφέρεται ὑπὸ τῶν ὀρθοδόξων λειτουργικῶν κειμένων ὡς πρότυπον διακονίσσης. Γράφει δι’ αὐτὴν ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Συνίστημι δὲ ὑμῖν Φοίβην τὴν ἀδελφὴν ἡμῶν, οὗσαν διάκονον τῆς ἐκκλησίας τῆς ἐν Κεγχρεαῖς, ἵνα αὐτὴν προσδέξησθε ἐν Κυρίῳ ἀξίως τῶν ἁγίων… καὶ γὰρ προστάτις πολλῶν ἐγενήθη καὶ ἐμοῦ αὐτοῦ».

Καὶ τὸ χωρίον Α΄ Τιμ. 3, 11 («γυναίκας ὡσαύτως σεμνάς, μὴ διαβόλους, νηφαλίας, πιστάς ἐν πᾶσι») πιθανῶς ἀναφέρεται εἰς γυναίκας διακόνους, ὡς ἀποδεικνύεται ἐκ τῆς φιλολογικῆς συναφείας καὶ τῶν λογικῶν συναρτήσεων καὶ πλαισίων τοῦ χωρίου. Ὡς ἐτόνιζεν ἤδη ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «τινὲς ἁπλῶς περὶ γυναικῶν εἰρῆσθαι τοῦτο φασιν, οὐκ ἔστι δὲ• τί γὰρ ἐβούλετο μεταξὺ τῶν εἰρημένων παρεμβαλεῖν τί περὶ γυναικῶν; Ἀλλὰ περὶ τῶν τὸ ἀξίωμα τῆς διακονίας ἐχουσῶν λέγει(3)». Συνέχεια →

Εὐάγγελος Δ. Θεοδώρου

Εἰς τὰ Εὐαγγέλια μὲ πᾶσαν ἁπλότητα ἐκτίθεται ὁ ρόλος τῶν γυναικῶν πλησίον τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Ἰησοῦς συναναστρέφεται μετ’ αὐτῶν καὶ τὸ ζωοποιόν Του κήρυγμα ἀπευθύνεται ἐξ ἴσου πρὸς αὐτάς, ὅσον καὶ πρὸς τοὺς ἄνδρας. Συνωδεύετο ὑπὸ πολλῶν γυναικῶν; τόσον εὐγενῶν, ὅσον καὶ ἁπλουστέρων (1). Τὸ ὅτι ὁ Ἰησοῦς συνωδεύετο ὑπὸ τῶν 12 ἀποστόλων εἶναι μία παράστασις, ἥτις ἔχει ἐντυπωθῆ ,εἰς τὴν διάνοιάν μας ἀπὸ τὴν παιδικήν μας ἡλικίαν, ὁπότε ἠκούομεν τὴν βιβλικὴν ἱστορίαν. Πλεῖστοι ζωγράφοι καὶ καλλιτέχναι ἔχουν ἀσχοληθῆ εἰς ἀναριθμήτους παραστάσεις μὲ τὴν ἀπεικόνισιν τοῦ Ἰησοῦ καὶ τῶν 12 μαθηrῶν Του. Ἀλλ’ εἰς ποίαν βιβλικὴν ἱστορίαν καὶ εἰς ποῖον καλλιτεχνικὸν πίνακα βλέπει τις κατὰ τρόπον ἀνάγλυφον, ὅτι ἐπίσης γυναῖκες-ἴσως τόσον πολλαί, ὅσον καὶ οἱ ἄνδρες ἢ καὶ περισσότεραι, ἀνῆκον εἰς τὴν συνοδείαν καὶ ἀκολουθίαν τοῦ Ἰησοῦ (2); Μέσα εἰς τὰ Εὐαγγέλια ἐκτίθεται, ὅτι γυναῖκες τινες ἦσαν τόσον ἀφωσιωμέναι εἰς Αὐτόν, ὥστε παρηκολούθουν τὴν σταύρωσίν Του ἐκ τοῦ πλησίον, καθ’ ὅν χρόνον οἱ μαθηταὶ Του εἶχον σκορπισθῆ (Μάρκ. ε’. 40 – 41 καὶ Ματθ. κζ’, 55 – 56 ). Αὗται ἔσπευσαν πρῶται εἰς τὸ μνῆμα Του καὶ ἠξιώθησαν νὰ γίνουν οἱ πρῶτοι κήρυκες τῆς Ἀναστάσεως, πράγμα τὸ ὁποῖον συνετέλεσεν εἰς τὸ νὰ ὀνομασθοῦν « οἱ ἀπόστολοι τῶν ἀποστόλων »(3).

Τὰ γεγονότα αὐτὰ ἀποκτοῦν μεγαλυτέραν σημασίαν καὶ γίνονται πλέον κατανοητά, ὅταν λάβη τις ὑπ’ ὄψιν, ὅτι πᾶσαι αἱ ἐν λόγω :γυναῖκες εἶχον γνωρίσει πρὸ πολλοῦ τὸν Ἰησοῦν καὶ τὸν εἶχον συνοδεύσει, ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ ἀπόστολοι, τουλάχιστον ἐπὶ πολλοὺς μήνας (4). Χαρακτηριστικὰ καὶ ἄξια πολλῆς προσοχῆς εἶναι τὰ χωρία Μάρκ. ιε’, 40-41 καὶ Λουκ. η’, 1-3: Κατὰ τὸ πρῶτον αἱ γυναῖκες, αἱ ὁποῖαι παρηκολούθουν μακρόθεν τὴν σταύρωσιν τοῦ Κυρίου, «καὶ ὅτε ἦν ἐν τῇ Γαλιλαία ἠκολούθουν αὐτῷ καὶ διηκόνουν αὐτῷ καὶ ἄλλαι πολλαί, αἱ συναναβᾶσαι αὐτῷ εἰς Ἱεροσόλυμα » (Μάρκ. ιε’, 40-41). Συνέχεια →

Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Τί θρηνεῖς καί τί κτυπιέσαι; Γιατί ἐπιβάλλεις στόν ἑαυτό σου τόσες τιμωρίες ὅσες οὔτε καί οἱ ἐχθροί σου δέν μπόρεσαν ὥς τώρα νά σοῦ καταφέρουν; Γιατί παραδίδεις τόσο πολύ τήν ψυχή σου στήν τυραννία τῆς ἀθυμίας; Τά γράμματα πού μοῦ ἔστειλες μέ τόν Πατρίκιο μοῦ φανέρωσαν αὐτά τά ψυχικά σου τραύματα. Ἔχω μεγάλο πόνο μέ ἐσένα. Γιατί ἐνῶ θά ἔπρεπε νά κάνεις τά πάντα, ὥστε νά διώξεις ἀπό τήν ψυχή σου τήν ἀθυμία, ἐσύ γυρίζεις συνεχῶς γύρω ἀπό τά ἴδια θέματα καί καταγίνεσαι μέ ὀδυνηρούς λογισμούς -πλάθοντας μάλιστα φανταστικές ἱστορίες- ξεσχίζοντας ἔτσι καί καταστρέφοντας τόν ἑαυτό σου ἄσκοπα καί μάταια.

Γιατί στενοχωριέσαι πού δέν μπόρεσες νά κάνεις κάτι, ὥστε νά φύγω ἀπό τήν Κουκουσό; Αὐτό τό ἔκανες ἤδη μέ τήν προαίρεση καί μέ τίς διάφορες ἐνέργειες πρός τούς ὑπεύθυνους παράγοντες, κινητοποιώντας τούς πάντες καί τά πάντα. Ἄν τελικά, δέν εὐοδόθηκε ὁ σκοπός αὐτῶν τῶν κινητοποιήσεων, ἐσύ γιατί θά πρέπει νά λυπᾶσαι καί νά πονᾶς; Μπορεῖ ὁ Θεός νά θέλει νά διανύσω διπλό δρόμο, ὥστε νά μέ ἀμείψει περισσότερο. Γιατί λοιπόν πονᾶς γιά ἐκεῖνα πού μέ ἀνακηρύττουν νικητή; Ἐσύ θά ἔπρεπε νά σκιρτᾶς γι’ αὐτά καί νά χορεύεις φορώντας στεφάνια. Κι αὐτό γιατί καταξιώθηκα νά δεχθῶ τέτοια τιμή ἡ ὁποία ὑπερβαίνει τήν ἀξία μου.

Σέ λυπεῖ μήπως ἡ ἐρημιά πού ἐπικτρατεῖ ἐδῶ; Καί τί εἶναι γλυκύτερο ἀπό τήν ἐδῶ διαμονή; Ἐδῶ εἶναι ἡσυχία, γαλήνη, πολλή ἀμεριμνία καί ὑγιεινό κλῖμα. Ἄν ὁ τόπος δέν ἔχει καταστήματα καί ἀγορά, ἐμένα τί μέ ἀπασχολεῖ αὐτό; Στήν πραγματικότητα μοῦ ἔρχονται τά πάντα σάν νά βρισκόμουν καί νά ψώνιζα σέ μεγάλα καταστήματα. Ἐδῶ ἔχω δικό μου ἄνθρωπο, τόν ἐπίσκοπο καί τόν Διόσκουρο πού κάνει τά πάντα γιά νά μέ ἀναπαύσει. Θά σοῦ μιλήσει γι’ αὐτό τό θέμα καί ὁ καλός μας Πατρίκιος. Αὐτός θά σοῦ περιγράψει τό πόσο εὐχάριστα ζῶ ἐδῶ, μέ πόση ἀνάπαυση καί εὐκολία.

Ἄν βέβαια θρηνεῖς γιά ὅσα συνέβησαν στήν Καισάρεια αὐτό δέν σέ τιμᾶ. Διότι καί ἐκεῖ πάλι πλέχθηκαν γιά μένα λαμπρά στεφάνια, ὥστε ὅλοι νά μέ ἐξυμνοῦν, νά μέ θαυμάζουν καί νά ἀποροῦν, μή ἐννοώντας τούς λόγους γιά τούς ὁποίους βρέθηκα στήν ἐξορία καί σέ τόσο μεγάλη κακοπάθεια. Αὐτά ὅμως νά μήν τά πεῖς σέ κανέναν, ἄν καί πολλοί τά συζητοῦν ἤδη καί τά διαδίδουν. Πράγματι, ὁ ἀγαπητός μου Παιάνιος μοῦ εἶπε ὅτι οἱ πρεσβύτεροι τοῦ ἐπισκόπου Φαρετρίου πού βρίσκονται ἐδῶ διαδίδουν ὅτι ἔχουν κοινωνία μέ ἐμένα καί ὅτι δέν συμμερίζονται τίς ἀπόψεις τῶν ἀντιθέτων, δέν ἔχουν καμιά σχέση καί πολύ περισσότερο, καμιά κοινωνία μαζί τους. Γιά νά μή ξεσηκωθοῦν λοιπόν καί ἀρχίσουν νά μᾶς ἐπιτίθενται ἀνοικτά, κράτησε σιωπή σχετικά μέ ὅ,τι σοῦ λέω. Συνέχεια →

Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος

Εὔχομαι ὁ Θεός νά σοῦ ἀνταποδώσει, καί ἐδῶ καί στή μέλλουσα ζωή, τό σεβασμό, τήν ἐκτίμηση καί τήν γνήσια ἀγάπη πού τρέφεις πρός τό πρόσωπό μου. Γνωρίζω καλά, –ὄχι μόνο τώρα, ἀλλά καί ἀπό πρίν καί ἀπό τήν ἀρχή– τήν συμπεριφορά σου πρός ἐμένα.

Γι’ αὐτό, ἄν καί βρίσκομαι τόσο μακριά καί ἐμποδίζομαι ἀπό τό μέγεθος τῆς ἀποστάσεως πού μᾶς χωρίζει –καί ἐδῶ περνάω τόσο στενόχωρα, ἐξαιτίας τῆς ἐρημιᾶς τοῦ τόπου καί τῶν συχνῶν ληστρικῶν ἐπιθέσεων καί δέν ἔχω ἕνα γιατρό νά μέ βοηθήσει– ἐντούτοις ποτέ δέν σᾶς ξεχνῶ. Θυμᾶμαι πάντα ἐσένα καί τήν οἰκογένειά σου καί διατηρῶ ἀμείωτη τήν ἀρχική ἀγάπη μου πρός τά πρόσωπά σας, χωρίς νά ἐμποδίζομαι ἀπό τήν ἀπόσταση πού μᾶς χωρίζει ἤ ἀπό τό χρόνο πού μεσολάβησε ἀπό τήν τελευταία μας συνάντηση. Γιατί αὐτή εἶναι ἡ φύση τῆς ἀληθινῆς ἀγάπης.

Σέ παρακαλῶ, λοιπόν, μέ τή σύνεση καί τήν ἀγάπη πού σέ διακρίνει, νά ὑπομείνεις μέ γενναιότητα καί αὐτά πού τώρα σοῦ συμβαίνουν. Γιατί γνωρίζεις ὅτι ἀπό τήν πρώτη ἡλικία σου ἔχεις περάσει πάρα πολλές δοκιμασίες καί θλίψεις. Αὐτή λοιπόν ἡ ἐμπειρία σου θά σέ βοηθήσει καί τώρα νά ἀντιμετωπίσεις πιό εὔκολα τά καινούργια βάσανα, μέ τήν ὑπομονή καί τήν καρτερία πού ἔχεις μέχρι τώρα ἐπιδείξει, ἐξαιτίας τῆς ὁποίας ἔχεις ἀσφαλῶς ἐξασφαλίσει λαμπρά στεφάνια γιά τήν αἰωνιότητα.

Καί ἄν ὁ ἀγώνας αὐτός εἶναι μεγαλύτερος ἀπό τούς προηγούμενους, ἀσφαλῶς καί τό στεφάνι θά εἶναι λαμπρότερο. Ἄς μή σέ τρομάζει, λοιπόν, κανένα ἀπό τά ἐπερχόμενα δεινά, ἀλλά ὅσο καί ἄν αὐξάνονται τά κύματα καί ἡ θαλασσοταραχή γίνεται μεγαλύτερη, τόσο μεγαλύτερο θά εἶναι τό κέρδος καί τόσο λαμπρότερα τά βραβεῖα τῶν Θείων δωρεῶν. Γιατί, καθώς λέει καί ὁ Ἀπόστολος, “τά παθήματα αὐτῆς τῆς ζωῆς δέν εἶναι ἰσάξια μέ τή δόξα πού πρόκειται νά ἀποκαλυφθεῖ γιά νά δοθεῖ σέ μᾶς“¹. Γιατί τά παρόντα, τόσο τά εὐχάριστα ὅσο καί τά δυσάρεστα, εἶναι δρόμος. Καί τά καλά καί τά κακά παρέρχονται καί τίποτα ἀπ’ αὐτά δέν μένει σταθερό καί μόνιμο, ἀλλά ὅλα μιμοῦνται τή φύση καί φεύγουν ὅπως καί οἱ ἐποχές. Συνέχεια →