Παῦλος ὁ ἁπλοῦς

π. Βασίλειος Καλλιακμάνης

α) «Οὗτος ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ Παῦλος ὁ ὀνομασθείς ἁπλοῦς, ἦτο μὲν γεωργὸς καὶ ἀγροῖκος καθ' ὑπερβολήν, ἄκακος δὲ καὶ ἄπλαστος κατὰ τὴν γνώμην, ὡς ἄλλος οὐδείς.

Εἶχε δὲ καὶ γυναίκα κακότροπον καὶ μοιχαλίδα, ἡ ὁποία μοιχευομένη εἰς πολὺν καιρόν, ἐκρύπτετο ἀπὸ τὸν Ὅσιον». Ἔτσι ἀρχίζει ὁ Ὅσιος Νικόδημος Ἁγιορείτης τὸ Συναξάρι τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Ἁπλοῦ, ποὺ ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ στὶς 7 Μαρτίου.

β) Σὲ αὐτὸ ἀναφέρεται ὅτι ὁ Παῦλος μία μέρα, ἐπιστρέφοντας ὄχι τὴ συνηθισμένη ὥρα ἀπὸ τοὺς ἀγρούς, βρῆκε τὴ σύζυγό του νὰ μοιχεύει. Τότε γέλασε καὶ μὲ σεμνότητα εἶπε: Καλὰ καλὰ δὲν πειράζει, δὲν τὴ δέχομαι πιά. Καὶ ἀπευθυνόμενος στὸν μοιχό, τοῦ λέει: Κράτησέ την μαζὶ μὲ τὰ παιδιά μας, ἐγὼ θὰ ἀναχωρήσω στὴν ἔρημο καὶ θὰ γίνω καλόγηρος. Ἔτσι ἔφθασε στὸ κελὶ τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου καὶ ζήτησε νὰ μονάσει.

γ) Ὅμως, ὁ καθηγητὴς τῆς ἐρήμου τὸν ἀποθάρρυνε, λέγοντάς του ὅτι εἶναι γέρος καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντέξει τὴν αὐστηρὴ μοναχικὴ ἄσκηση. Τοῦ σύστησε νὰ μεταβεῖ σὲ κάποιο κοινόβιο, ὅπου οἱ ἀδελφοὶ θὰ μποροῦσαν νὰ τὸν βοηθήσουν. Μετὰ ἀπὸ αὐτά, ὁ Μέγας Ἀντώνιος δὲν ἔδωσε σημεῖα ζωῆς γιὰ τρεῖς μέρες. Ὁ Παῦλος ὅμως δὲν ἔφυγε, ἀλλὰ περίμενε ἐκεῖ νηστικός. Βλέποντας ὁ Ἀντώνιος τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν ὑπομονή του, ἄρχισε νὰ τὸν δοκιμάζει.

δ) Στὴν ἀρχὴ τοῦ ἔδωσε βρεγμένα φύλλα φοινικιᾶς καὶ τοῦ ζήτησε νὰ πλέξει σχοινί. Κατὰ τὴν ἐνάτη ὥρα τῆς ἡμέρας, κι ἐνῶ ὁ Παῦλος εἶχε παιδευτεῖ πολύ, ὁ Ὅσιος Ἀντώνιος προσποιήθηκε ὅτι τὸ ἀποτέλεσμα δὲν ἦταν ἱκανοποιητικό. Γι' αὐτὸ τὸν πρόσταξε νὰ ξεπλέξει τὸ ἐργόχειρο καὶ νὰ τὸ κάνει καλύτερο. Ἐκεῖνος χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἐνόχληση ἄρχισε ξανὰ νὰ πλέκει.

ε) Ὅταν βράδιασε, ἔπειτα ἀπὸ ἀσιτία τεσσάρων ἡμερῶν, ὁ Παῦλος ἀκολούθησε αὐστηρὰ τὴν ἄσκηση τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, τρώγοντας λίγο ἄρτο καὶ συμμετέχοντας πρόθυμα στὸν κανόνα τῆς προσευχῆς. Μετὰ τὴν ἐπιτυχῆ δοκιμασία καὶ τὴν ἀπόλυτη ὑπακοὴ τοῦ Παύλου στοὺς κανόνες τοῦ μοναχικοῦ βίου, ὁ ἀββὰς Ἀντώνιος τὸν δέχθηκε ὡς συνασκητή του. Ζώντας μὲ ἡσυχία, ἄσκηση καὶ προσευχή, ὁ Παῦλος ἀξιώθηκε νὰ διώκει τοὺς δαίμονες. Χαρακτηρίσθηκε ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς Σκήτης ἁπλός, ἀλλὰ κοντὰ στὴν ἁπλότητα καλλιεργοῦσε κι ὅλες τὶς ἄλλες ἀρετές.

στ) Συχνὰ στὶς μέρες μας παρατηρεῖται μονομερὴς τονισμὸς καὶ αὐτονόμηση ὁρισμένων ἀρετῶν καὶ παραμελοῦνται ἄλλες. Τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἔχει προσφυῶς ἀποκληθεῖ «ἠθικὴ αἵρεση». Χριστιανικὲς ἀρετὲς δὲν εἶναι μόνο ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ἀνεξικακία, ἡ ἐπιείκεια καὶ ἡ πραότητα ἀλλὰ καὶ ἡ ἀποφασιστικότητα, ἡ παρρησία, ἡ ἀνδρεία καὶ ὁ ἔλεγχος (Γ. Μαντζαρίδης). Ἡ ἁπλότητα, ποὺ φαίνεται νὰ εἶναι λησμονημένη ἀρετή, ἀπαντᾶ συχνότατα στὴ ζωὴ καὶ τὶς συγγραφὲς τοῦ Γέροντος Παϊσίου.

ζ) Δίδασκε ὁ χαρισματικὸς Ἁγιορείτης: «Τὸ πρῶτο παιδὶ τῆς ταπεινώσεως εἶναι ἡ ἁπλότητα. Καὶ ὅταν ὑπάρχη στὸν ἄνθρωπο ἁπλότητα, ὑπάρχει καὶ ἀγάπη, θυσία, καλοσύνη, φιλότιμο, εὐλάβεια. Ὁ ἁπλὸς ἄνθρωπος ἔχει καθαρότητα ψυχῆς καὶ μία ἀπερίεργη ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό. Ἡ ἁπλότητα ἦταν ἡ κατάσταση τοῦ Ἀδὰμ πρὸ τῆς πτώσεως, ποὺ τὰ ἔβλεπε ὅλα ἁγνὰ καὶ καθαρά, γιατί ἦταν ντυμένος μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ».

η) Ἄλλη φορά ὁ π. Παΐσιος ρωτήθηκε: «-Μπορεῖ, Γέροντα, ἕνας ἄνθρωπος νὰ εἶναι πραγματικὰ ἁπλὸς καὶ ὅμως ἡ συμπεριφορά του νὰ πειράζη τοὺς ἄλλους;». Τότε ἀπάντησε: «-Ἂν κάποιος λέη ἢ κάνη κάτι μὲ πραγματικὴ ἁπλότητα, καὶ παρεξηγήσιμο νὰ εἶναι, δὲν παρεξηγεῖται ὁ ἄλλος, γιατί ὁ ἁπλὸς ἔχει Χάρη Θεοῦ καὶ δὲν προκαλεῖ. Ἐνῶ κάποιος ποὺ δὲν ἔχει ἁπλότητα καὶ σοῦ μιλάει μὲ εὐγένεια κοσμική, σοῦ σπάζει τὰ κόκαλα»!