Γιά τό Σταυρό, καί ἀκόμη γιά τήν πίστη

Ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ

«Ὁ λόγος γιά τὸ σταυρὸ ἀποτελεῖ ἀνοησία γι’ αὐτούς πού εἶναι νά χαθοῦν, ἐνῶ γιά ὅσους πρόκειται νά σωθοῦν εἶναι δύναμη τοῦ Θεοῦ. «Διότι ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει Πνεῦμα Θεοῦ τὰ ἐξετάζει ὅλα, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος τῆς λογικῆς δὲν δέχεται τὰ πνευματικά». Ἀποτελεῖ δηλαδὴ ἀνοησία γιά ὅσους δέν τὸν δέχονται μὲ πίστη καὶ δέν ὑπολογίζουν τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἐξετάζουν τὰ Θεῖα μὲ ἀνθρώπινους καὶ φυσικοὺς λογισμούς• διότι ὅλα τὰ Θεῖα ξεπερνοῦν τή φύση, τή λογική καὶ τή σκέψη. Ἐὰν δηλαδὴ κανεὶς σκεφτεῖ, πῶς ὁ Θεὸς τὰ δημιούργησε ὅλα καί τά ἔφερε ἀπὸ τὴν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη καὶ γιά ποία αἰτία, καὶ ἐάν θελήσει νά τὰ συλλάβει μὲ τή λογική τῆς φύσεώς του, δέν θὰ τὰ καταφέρει• διότι αὐτή ἡ γνώση εἶναι ψυχικὴ καὶ διαβολική. Ἐὰν ὅμως κάποιος, μὲ ὁδηγὸ τὴν πίστη, σκεφτεῖ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀγαθός, παντοδύναμος, ἀληθινός, σοφὸς καὶ δίκαιος, τότε θὰ διαπιστώσει ὅτι ὅλα εἶναι ὁμαλὰ καὶ κανονικὰ καὶ ὁ δρόμος εὐθύς.

Δέν εἶναι δυνατὸν νά σωθοῦμε χωρὶς τὴν πίστη• διότι ὅλα, καὶ τὰ ἀνθρώπινα καὶ τὰ πνευματικά, ὑφίστανται μὲ τὴν πίστη. Οὔτε δηλαδὴ ὁ γεωργὸς χωρὶς πίστη ἀνοίγει τὸ αὐλάκι τοῦ χωραφιοῦ, οὔτε ὁ ἔμπορος ἐμπιστεύεται τή ζωή του σὲ μικρὸ πλοῖο μέσα στό φουρτουνιασμένο πέλαγος τῆς θάλασσας, οὔτε γάμοι γίνονται, οὔτε κάτι ἄλλο ἀπὸ τὰ βιωτικά. Μὲ τὴν πίστη δεχόμαστε ὅτι ὅλα ἔχουν προέλθει ἀπὸ τὴν ἀνυπαρξία στήν ὕπαρξη μὲ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ• ὅλα, καὶ τὰ Θεῖα καὶ τὰ ἀνθρώπινα, τὰ κατορθώνουμε μὲ τὴν πίστη.
Ἡ πίστη εἶναι συγκατάθεση χωρὶς πολλὴ ἔρευνα. Κάθε πράξη βέβαια καὶ κάθε θαῦμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι πολὺ μεγάλο, Θεῖο καὶ σπουδαῖο, ἀλλὰ τὸ πιὸ θαυμαστὸ ἀπ’ ὅλα εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρὸς Του. Διότι, μὲ τίποτε ἄλλο δέν καταργήθηκε ὁ θάνατος, δέν συγχωρέθηκε ἡ ἁμαρτία τοῦ προπάτορά μας, δέν ἔχασε ὁ ᾅδης τὰ θύματά του, δέν μᾶς δόθηκε ὡς δῶρο ἡ ἀνάσταση, δέν μᾶς δόθηκε ἡ δύναμη νά περιφρονοῦμε τὰ παρόντα καὶ τὸν ἴδιο ἀκόμη τὸν θάνατο, δέν πετύχαμε τὴν ἐπανόδό μας στήν παλαιὰ μακαριότητα, δέν μᾶς ἀνοίχθηκε ὁ Παράδεισος, δέν κάθισε ἡ φύσῃ μας στά δεξιὰ τοῦ Θεοῦ, δέν γίναμε παιδιὰ καὶ κληρονόμοι τοῦ Θεοῦ, παρὰ μόνον (πετύχαμε ὅλα τὰ παραπάνω) μὲ τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μὲ τὸν Σταυρὸ δηλαδὴ τά κατορθώσαμε ὅλα αὐτά. Διότι, λέει ὁ Ἀπόστολος, «ὅσοι βαπτισθήκαμε στο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, δοκιμάσαμε τὸ θάνατό του». Καὶ ὅσοι βαπτισθήκαμε στόν Χριστό, ντυθήκαμε τὸν Χριστό. Ὁ Χριστὸς δηλαδὴ «εἶναι ἡ δύναμη καὶ ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ».
Νά, ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ ὁ Σταυρός, μᾶς ἔντυσε μὲ τὴν ἐνυπόστατη σοφία καὶ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ κήρυγμα γιά τὸν Σταυρὸ εἶναι δύναμη τοῦ Θεοῦ ἢ διότι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ νίκη σὲ βάρος τοῦ θανάτου, μᾶς δόθηκε χάρη σ’ αὐτόν, ἢ διότι, ὅπως ἀκριβῶς οἱ τέσσερις κεραῖες τοῦ Σταυροῦ κρατοῦνται στέρεες ἀπὸ τὸ κέντρο πού ὑπάρχει στό μέσον, ἔτσι μὲ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ συγκρατεῖται τὸ ὕψος καὶ τὸ βάθος, τὸ μῆκος καὶ τὸ πλάτος, δηλαδὴ ὅλη ἡ ὁρατὴ καὶ ἀόρατη δημιουργία. Αὐτὸς (ὁ σταυρὸς) μᾶς δόθηκε σὰν σημάδι πάνω στό μέτωπό μας, ὅπως στόν Ἰσραὴλ δόθηκε ἡ περιτομή• μ’ αὐτὸν οἱ πιστοὶ ξεχωρίζουμε ἀπὸ τοὺς ἀπίστους καὶ γνωριζόμαστε.
Αὐτὸς εἶναι ἡ σημαία, τὸ ὄπλο καὶ τὸ τρόπαιο ἐνάντια στό Διάβολο. Αὐτὸς εἶναι ἡ σφραγίδα, γιά νά μὴν μᾶς κτυπᾶ ὁ ἐξολοθρευτὴς μας, ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή.
Αὐτὸς εἶναι ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τὸ στήριγμα αὐτῶν πού στέκονται, τὸ ῥαβδί πού μᾶς ποιμαίνει, ἡ χειραγωγία τῶν μετανοούντων, ἡ τελείωση αὐτῶν πού προοδεύουν, ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, ἡ ἀποκρούσῃ ὅλων τῶν κακῶν, ὁ πρόξενος ὅλων τῶν ἀγαθῶν, ἡ κατάργηση τῆς ἁμαρτίας, τὸ φυτὸ τῆς ἀναστάσεως, τὸ ξύλο τῆς αἰωνίας ζωῆς.
Πρέπει λοιπὸν νά προσκυνοῦμε ὡς ἀληθινὰ σεβαστὸ αὐτὸ τὸ Τίμιο Ξύλο, πάνω στό ὁποῖο ὁ Χριστὸς πρόσφερε γιά μᾶς θυσία τὸν Ἑαυτὸ του, διότι ἁγιάσθηκε μὲ τὴν ἁφὴ τοῦ Ἁγίου Σώματος καὶ Αἵματός Του• πρέπει νά προσκυνοῦμε τὰ καρφιά, τή λόγχη, τὰ ἐνδύματα καὶ τοὺς ἁγίους τόπους του, ὅπως εἶναι ἡ Φάτνη, τὸ Σπήλαιο, ὁ σωτήριος Γολγοθάς, ὁ Ζωοοποιὸς Τάφος, ἡ Σιών, ἡ μητέρα τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τὰ παρόμοια, ὅπως λέει ὁ θεοπάτορας Δαβίδ: «Θὰ εἰσέλθουμε στά σκηνώματά Του, θὰ προσκυνήσουμε στόν τόπο ὅπου καρφώθηκαν τὰ πόδια Του». Ὅτι ἐννοεῖ τὸν Σταυρό, τὸ φανερώνει καὶ τὸ ἐπόμενο: «Ἀναστήσου, Κύριε, ἀπὸ τὸ τόπο ὅπου ἔχεις ἀναπαυθεῖ»• διότι ἡ ἀνάσταση ἀκολουθεῖ τὸ Σταυρό. Καὶ ἂν οἱ ἀγαπημένοι ποθοῦν πολὺ τὸ σπίτι, τὸ κρεββάτι καὶ τὸ σκέπασμά τους, πόσο πολὺ περισσότερο (δέν θὰ ποθοῦμε) τὰ πράγματα τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας, μὲ τὰ ὁποῖα ἔχουμε σωθεῖ;
Προσκυνοῦμε μάλιστα καὶ τὸ σχῆμα τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἀκόμη κι ἂν εἶναι κατασκευασμένο ἀπὸ διαφορετικὸ ὑλικό• διότι, ἀλίμονο, δέν τιμᾶμε τὴν ὕλη, ἀλλὰ τὸ σχῆμα σὰν σύμβολο τοῦ Χριστοῦ. Ἀφοῦ στή διαθήκη Του πρὸς τοὺς μαθητὲς Του εἶπε: «Τότε τὸ σημεῖο τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου θὰ φανερωθεῖ στόν οὐρανό», καὶ ἐννοοῦσε τὸν Σταυρό. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἄγγελος, πού παρουσιάσθηκε στίς γυναῖκες μετὰ τὴν Ἀνάσταση, τούς εἶπε: «Ψάχνετε τὸν Ἰησοῦ τὸν Ναζωραῖο, τὸν σταυρωμένο;»• καὶ ὁ Ἀπόστολος ἐπίσης εἶπε: «Ἐμεῖς κηρύσσουμε τὸν σταυρωμένο Χριστό». Πολλοὶ δηλαδὴ εἶναι οἱ «Χριστοὶ» καὶ οἱ «Μεσσίες», ἀλλὰ Ἕνας εἶναι ὁ σταυρωμένος. Καὶ δέν εἶπε ὁ λογχισμένος, ἀλλὰ ὁ σταυρωμένος.
Πρέπει, λοιπόν, νά προσκυνᾶμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Διότι ὅπου εἶναι αὐτὸ τὸ σημεῖο, καὶ Ἐκεῖνος εἶναι ἐκεῖ. Καὶ τὴν ὕλη πάλι, ἀπὸ τὴν ὁποία εἶναι φτιαγμένο τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ, εἴτε εἶναι χρυσάφι εἴτε πολύτιμοι λίθοι, μετὰ τήν διάλυση τοῦ σχήματος, ἐὰν τυχὸν συμβεῖ, δέν θά πρέπει νά τὸ προσκυνᾶμε. Διότι προσκυνᾶμε ὅλα τὰ ἀφιερώματα στόν Θεὸ ἀπονέμοντας τὸ σεβασμὸ σ’ Αὐτόν.
Αὐτὸν τὸν Τίμιο Σταυρὸ προτύπωσε τὸ ξύλο τῆς ζωῆς πού ὁ Θεὸς φύτευσε μέσα στόν παράδεισο• ἐπειδή, δηλαδή, ὁ θάνατος προῆλθε ἀπὸ τή γεύση τοῦ ξύλου, ἔπρεπε καὶ ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάσταση νά δοθεῖ μέσῳ τοῦ ξύλου.
Πρῶτος ὁ Ἰακὼβ ἐξεικόνισε τὸν Σταυρό, μὲ τὴν προσκύνηση τῆς ἄκρης τοῦ ῥαβδίου τοῦ Ἰωσὴφ καὶ ἐπίσης, ὅταν ὁ ἴδιος εὐλόγησε μὲ τὰ χέρια σταυροειδῶς τὰ παιδιὰ τοῦ Ἰωσήφ• τὸ ῥαβδὶ τοῦ Μωϋσή, ἐπίσης, διέγραψε μὲ πολὺ σαφῆ τρόπο τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, ὅταν χτύπησε τήν θάλασσα καὶ ἔσωσε τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραὴλ καταποντίζοντας τὸν Φαραώ• τὸ ἴδιο καὶ τὰ χέριά πού ὑψώθηκαν σὲ σχῆμα Σταυροῦ καὶ οἱ Ἀμαληκίτες νικήθηκαν• ἀκόμη, τὸ πικρὸ νερὸ μὲ τὸ ξύλο ἔγινε γλυκό, ὁ βράχος μὲ τὸ ξύλο ἄνοιξε καὶ πήγασε νερό• τὸ ῥαβδὶ τοῦ Ἀαρών, ἐπίσης, ποὺ δείχνει τὸ ἱερατικὸ ἀξίωμα• τὸ φίδι τέλος, που ὁδηγεῖται σὲ θρίαμβο νεκρωμένο πάνω σὲ ξύλο• ἐπειδὴ τὸ ξύλο ἔσωζε αὐτούς πού ἔβλεπαν τὸν ἐχθρὸ νά εἶναι νεκρὸς καὶ ὅσοι πιστεύουν ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει σταυρωθεῖ μὲ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας, ἂν καὶ εἶναι ἀναμάρτητος.
Ὁ μεγάλος Μωϋσῆς λέει: «Θὰ δεῖτε αὐτόν ποὺ εἶναι ἡ ζωὴ σας νὰ εἶναι κρεμασμένος σὲ ξύλο ἀπέναντί σας»• καὶ ὁ Ἠσαΐας ἐπίσης λέει: «Ὅλη τὴν ἡμέρα ἅπλωσα τὰ χέριά μου σὲ ἀνυπάκουο καὶ ἀντιρρησία λαό».
Ὅσοι προσκυνᾶμε αὐτὸ τὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ, μάκαρι νά ἀξιωθοῦμε τὴν κληρονομία τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ. Ἀμήν.