This page was exported from Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καρέα [ https://www.imaik.gr ] Export date:Fri Apr 19 22:50:56 2024 / +0000 GMT ___________________________________________________ Title: Εἰς τὸ εὐαγγέλιον τῆς Κυριακῆς του Ζακχαίου" (ΙΕ΄ Λουκᾶ) --------------------------------------------------- Γεώργιος Πατρῶνος Εἰσαγωγικὰ Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, κατὰ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα, πορεύεται πρὸς τὴν ἀρχαία καὶ ἱστορικὴ πόλη τῆς Ἱεριχοῦς. Ἡ πόλη αὐτὴ θυμίζει στοὺς Ἰουδαίους τὸν κόσμο τῶν εἰδώλων καὶ τὶς ἱστορικὲς περιπέτειες τῆς φυλῆς τους, ὅταν πορεύονταν πρὸς τὴν ἁγία γῆ τῆς Ἰουδαίας, τὴν γῆ τῆς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἱεριχώ εἶχε ἀντισταθεῖ σταθερὰ στὴν πορεία τῶν Ἑβραίων καὶ ἀποτέλεσε τὸν μέγιστο κίνδυνο τῆς Ἱστορικῆς ἐπιβίωσής τους. Ἡ Ἱεριχώ συμβόλιζε τὸν ἀντίθεο κόσμο τῶν ἐθνικῶν, ἐνῶ ἡ Ἱερουσαλὴμ συμβόλιζε τὸν τόπο τῆς ἐκπλήρωσης τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ. Καὶ τώρα ὁ Ἰησοῦς πορεύεται πρὸς τὴν Ἱεριχώ. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ Χριστὸς πορεύεται πρὸς τὸν κόσμο καὶ τοὺς ἁμαρτωλούς. Τὸ ἔργο τοῦ Κυρίου δὲν περιορίσθηκε μόνο στοὺς Ἰουδαίους καὶ οὔτε ἀκούσθηκε τὸ κήρυγμά του μόνο στὶς Συναγωγὲς καὶ στὸν ἱερὸ χῶρο τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομώντα. Ὁ Ἰησοῦς ἐπεξέτεινε τὸ ἔργο του καὶ στὸν κόσμο τῶν ἐθνικῶν. Ἀπὸ ὅσα δὲ γνωρίζουμε ἀπὸ τὶς εὐαγγελικὲς διηγήσεις ἡ ἐπιτυχία τῆς ἱεραποστολικῆς προσπάθειας ἦταν σημαντικότερη στὴ Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, στὴ Σαμάρεια καὶ σ' αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἑλληνιστικὴ Δεκάπολη, παρὰ στὸν παραδοσιακὰ θρησκευτικὸ κόσμο τῆς Ἰουδαίας. Στὴν Ἱεριχώ ὁ Ἰησοῦς συναντάει τὸν ἀρχιτελώνη Ζακχαῖο. Γιὰ τοὺς Ἰουδαίους «τελώνης» ἦταν συνώνυμό τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Ἄρα ὁ Κύριος στὸ πρόσωπο τοῦ Ζακχαίου συναντάει τὸν πεπτωκότα κόσμο, τὸν κόσμο τῶν ἁμαρτωλῶν. Καὶ ἀπὸ ἄλλες περιγραφὲς συχνὰ ἀκοῦμε «ὁ διδάσκαλος μετὰ τελωνῶν καὶ πορνῶν» νὰ συνομιλεῖ καὶ νὰ συντρώγει, ποὺ σημαίνει ὅτι ὁ Χριστὸς διαλέγεται μὲ ὅλο αὐτὸ τὸν ἀπερριμένο κόσμο μὲ σκοπὸ τὴ σωτηρία τους. Ἡ συμβολικότητα τῆς συκῆς Δὲν εἶναι τυχαία ἡ ἐπισήμανση ἐκ μέρους τοῦ ἱεροῦ συγγραφέα τῆς περικοπῆς, ὅτι ἐπειδὴ ὁ Ζακχαῖος ἦταν μικρόσωμος «ἀνέβη ἐπὶ συκομορέαν, ἵνα ἴδη τὸν Ἰησοῦν». Αὐτὴ ἡ λεπτομέρεια δὲν θὰ εἶχε καμιὰ σημασία ἐὰν συνειρμικὰ δὲν μᾶς ὁδηγοῦσε σὲ κάποιες σημαντικὲς θεολογικὲς ἐπισημάνσεις. Ἡ συκῆ εἶναι ἕνα πλατύφυλλο δέντρο, μὲ πλούσια σκιὰ καὶ εὔχυμους θρεπτικότατους καρπούς. Ἰδιαίτερης ἀντοχῆς δέντρο γιὰ τὰ θερμὰ κλίματα τῆς Ἀνατολῆς καὶ τῆς ἐρήμου. Δηλώνει, ἑπομένως, ζωὴ καὶ προστασία γιὰ τοὺς ταξιδιῶτες ἀπὸ τοὺς κινδύνους τοῦ καυτοῦ ἥλιου τῶν θερμῶν περιοχῶν. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ θεολογικῆς πλευρᾶς ἡ συκῆ ἔχει τὴ σημασιολογία της. Διαβάζουμε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ὅτι ὁ Θεὸς συναντάει καὶ καλεῖ τοὺς προφῆτες του γιὰ τὸ ἔργο ποίμανσης τοῦ ἐκλεκτοῦ λαοῦ του κάτω ἀπὸ μία συκῆ ἢ μιὰ ἄμπελο. Μὲ φύλλα συκῆς ἐνδύονται τὴν γύμνια τους ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὕα μετὰ τὴν πτώση. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὸν ἀπόστολο Ναθαναήλ, ἕναν ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητὲς τοῦ Κυρίου, ὁ Ἰησοῦς τὸν συναντᾶ καὶ τὸν καλεῖ στὴ μαθητεία κάτω ἀπὸ μία συκῆ· «προτοῦ σὲ Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδον σε». Ἐπίσης, προκείμενου νὰ μιλήσει ὁ Χριστὸς γιὰ τὰ ἐσχατολογικὰ γεγονότα καὶ γιὰ τὶς συνέπειες τῆς πνευματικῆς ραθυμίας ἐν ὄψει τῆς τελικῆς Κρίσης, χρησιμοποίησε τὴν συκῆ ὡς συμβολικὸ παράδειγμα. Ἡ ἄκαρπη συκῆ «ἐκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται». Μάλιστα δὲ προχώρησε καὶ στὴν ξήρανση τῆς ἄκαρπης συκῆς, γιὰ νὰ δηλώσει τὴν ἀναγκαιότητα τῆς πνευματικῆς ἐγρήγορσης καὶ τῆς πνευματικῆς καρποφορίας. Ἡ περίπτωση τοῦ Ζακχαίου Καὶ τὸν ἄνθρωπο τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, τὸν ἀρχιτελώνη Ζακχαῖο, ὁ Ἰησοῦς τὸν συνάντησε καὶ πάλι σὲ κάποια συκομορέα. Ἡ πρώτη ἐντύπωση εἶναι, καὶ μόνο ἀπὸ τὴν ἐπισήμανση τοῦ συμβολικοῦ αὐτοῦ δέντρου, ὅτι βρισκόμαστε μπροστὰ σὲ κάποιο σημαντικὸ ἀποκαλυπτικὸ καὶ σωτηριολογικὸ γεγονός. Ὁ Ζακχαῖος στὴ συνείδηση τοῦ λαοῦ ἀποτελεῖ «τύπο» καὶ σύμβολο τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου. Ἤδη, ὅταν ὁ Κύριος τὸν ἐπρόσεξε καὶ ἐπεσήμανε τὴν κρισιμότητα τῆς στιγμῆς, λέγοντάς του, ὅτι «σήμερον ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι», ὅλοι οἱ Ἰουδαῖοι, Γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι, «πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι». Δὲν χρειαζόταν νὰ ἐρευνήσουν τὸν βίο αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν τοὺς ἀπασχολοῦσε ἡ ἠθικότητα ἢ ἡ ποιότητα ζωῆς του. Καὶ μόνο ποὺ ἦταν τελώνης πρέπει νὰ ἦταν καὶ ἁμαρτωλός, δηλαδὴ ἀπορριπτέος ἀπὸ μέρους τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς κοινωνίας. Ὁ Ἰησοῦς, ὅμως, ἀντιστρέφει αὐτὴ τὴ λογική. Πίσω ἀπὸ ἕνα τελωνεῖο μπορεῖ νὰ στέκεται ἕνας ἐνδιαφέρον ἄνθρωπος ποὺ ἐπισύρει τὴν προσοχὴ τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Ὁ τελώνης Ζακχαῖος φανέρωνε μία ἐντελῶς διαφορετικὴ εἰκόνα ἀπ' αὐτὴν ποὺ εἶχαν δημιουργήσει οἱ συνάνθρωποί του γι' αὐτόν. Παρὰ τὸ σκληρὸ καὶ ἀποκρουστικὸ γιὰ τοὺς πολλοὺς ἐπάγγελμα τοῦ εἰσπράκτορα φόρων εἶχε φιλάνθρωπα αἰσθήματα, ὅπως θὰ φανεῖ στὴ συνέχεια τῆς συζήτησης μὲ τὸν Ἰησοῦ. Ἐπίσης, κατεχόταν ἀπὸ ἔντονα πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα καὶ ἀπὸ βαθιὰ ταπεινοφροσύνη. Αὐτὸ τουλάχιστο ἀποκάλυπτε ἡ κίνησή του νὰ ἀφήσει τὸ τελωνεῖο, νὰ δεῖ προσωπικὰ τὸν νέο Διδάσκαλο καὶ νὰ ἀκούσει τὴ διδασκαλία του. Ἄνθρωπος τῆς κοινωνικῆς τάξης του καὶ τῆς ἡλικίας του δὲν θὰ ἐπέτρεπε ποτὲ στὸν ἑαυτό του νὰ συμπεριφερθεῖ ἔτσι αὐθόρμητα, ὅπως ἕνα μικρὸ παιδί, νὰ σκαρφαλώσει σ' ἕνα δέντρο, νὰ γίνει πιθανῶς περίγελος τῶν γύρω, μὲ μοναδικὸ σκοπὸ «ἵνα ἴδη αὐτὸν» στὴν προσωπική του ζωή. Σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς σημαίνει γιὰ ὅλους μας αὐτὸς ὁ κτύπος τῆς κλήσης τοῦ Ἰησοῦ, ἀρκεῖ νὰ εἴμαστε εὐήκοοι σ' αὐτὴ τὴ μοναδικότητα τῆς ὥρας τῆς δικῆς μας. «Σήμερον σωτηρία τῷ οἴκω τούτω ἐγένετο» Ἡ ὥρα τοῦ Ἰησοῦ ἔχει ἀποκαλυπτικὴ καὶ σωτηριολογικὴ σημασία. Στὴ συνάντηση τοῦ Ἰησοῦ καὶ Ζακχαίου, ὁ Κύριος ἀποκαλύπτει τὸ μυστήριο τῆς παρουσίας του. Φανερώνει, ὅτι στὸ πρόσωπό του ἀποκαλύπτεται ὁ ἀναμενόμενος διὰ μέσου τῶν αἰώνων Μεσσίας. Ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου εἶναι παρών, διαλέγεται μαζί του καὶ πραγματώνει τὸ σωτηριολογικὸ του ἔργο, ἀφοῦ ἦρθε «ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός». Οἱ Γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι, ἡ θρησκευτικὴ ἡγεσία, ἱερεῖς, πρεσβύτεροι καὶ ἀρχιερεῖς, δὲν καταξιώνονται αὐτῆς τῆς τιμῆς «ἰδεῖν» τὸ ἀληθινὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου. Αὐτὸς ὁ θρησκευτικὰ ἀσήμαντος καὶ χαρακτηριζόμενος ὡς ἁμαρτωλὸς καταξιώνεται αὐτῆς τῆς ὕψιστης τιμῆς, ὄχι μόνο νὰ ἰδεῖ, ἀλλὰ καὶ νὰ διαλεχθεῖ μαζί του καὶ νὰ γίνει συνδαιτυμόνας τοῦ οὐράνιου ἐπισκέπτη. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ φαντασθεῖ τί κρύβει μέσα του ὁ κάθε ἄνθρωπος. Ποιὸ μυστήριο εἶναι δυνατὸ νὰ ἀποκαλυφθεῖ σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς καὶ τοῦ πιὸ ἀσήμαντου καὶ τοῦ πιὸ ἁμαρτωλοῦ. Στὸ ἔσχατο σημεῖο τῆς πτώσης, ἐκεῖ στὸ ἔρεβος τοῦ ἅδη μας μπορεῖ νὰ συντελεσθεῖ τὸ μεγαλύτερο γεγονὸς τῆς ζωῆς μας, τὸ μυστήριο τῆς προσωπικῆς μας λύτρωσης καὶ ἀνάστασης. Γίνεται ὁλοφάνερο μὲ αὐτὸ ποὺ ἀναφέρει ἡ εὐαγγελικὴ διήγηση, μετὰ τὴ συνάντηση Ἰησοῦ καὶ Ζακχαίου, ὅτι «σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο», καθότι καὶ αὐτὸς «υἱὸς Ἀβραάμ ἐστιν». Συνάντηση Ἰησοῦ καὶ ἀνθρώπου σημαίνει, ἀσφαλῶς, μετάνοια γιὰ τὸν πρότερο ἁμαρτωλὸ βίο. Σημαίνει, χωρὶς ἀμφιβολία, καὶ μεταστροφή, ἀλλαγὴ πορείας πρὸς τὸ καλύτερο καὶ θετικότερο, ἀλλαγὴ νοῦ καὶ νοοτροπίας. Μὰ πάνω ἀπὸ ὅλα σημαίνει μία νέα στάση ζωῆς. Ὁ Ζακχαῖος ἀποτολμᾶ τώρα νὰ τεθεῖ πρὸ τῶν εὐθυνῶν του. Εἶναι γνωστὸ ὅτι ἦταν «πλούσιος», ὅπως ἀναφέρει τὸ Εὐαγγέλιο, καὶ αὐτὸ δυσχεραίνει τὴν κατάσταση. Ἕνας πλούσιος δύσκολα ἀπεγκλωβίζεται ἀπὸ τὰ πλούτη του. Καὶ ὅμως ὁ Ζακχαῖος ὑψώνει τὴν ἀσημαντότητά του καὶ ἀποτολμᾶ νὰ ἐκστομίσει τὸ ἀναπάντεχό τῆς ἀπόφασής του· «ἰδοὺ τὰ ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς». Ἡ ἀπόφαση δὲν εἶναι μία εὔκολη ὑπόθεση. Γνωρίζει πολὺ καλὰ τὸ μέγεθος τῶν ὑπαρχόντων του. Ἐπειδή, ὅμως, ἡ ἐσωτερικὴ μεταστροφὴ του εἶναι τόσο συγκλονιστική, κατορθώνει τὸ ἀκατόρθωτο γιὰ ἄλλους. Καὶ αὐτὴ εἶναι μόνο ἡ μία συνέπεια τῆς πνευματικῆς μεταμόρφωσής του. Ἡ δεύτερη εἶναι ἀκόμη σημαντικότερη. Ἕνας ἀρχιτελώνης, ποὺ κατέχει δύναμη καὶ ἐξουσία στὰ χέρια του, ἀρχίζει νὰ ἀναγνωρίζει τὰ λάθη του καὶ τὶς ἀδικίες ποὺ διέπραξε σὲ βάρος τῶν μικρῶν καὶ ἀδυνάτων. Ἀπὸ αὐτοὺς ὅλους ζητᾶ συγγνώμη καὶ ἀποφασίζει ἐμπράκτως νὰ ἀποκαταστήσει τὴ σχέση του μαζί τους· «καὶ εἰ τινὸς τί ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι εἰς τετραπλοῦν». Ὅλα αὐτὰ δὲν σημαίνουν, ἀσφαλῶς, κάποια ἐξωτερικὴ μεταστροφή. Καὶ οὔτε προμηνύουν ἐγκατάλειψη τοῦ κόσμου, τῶν φίλων, τῶν οἰκείων, ἢ τοῦ ἐπαγγέλματός του. Σημαίνουν ἀλλαγὴ στάσης ζωῆς. Ἀλλαγὴ νοοτροπίας καὶ κοινωνικῆς συμπεριφορᾶς. Ὁ Ζακχαῖος θὰ παραμείνει τελώνης, ἀλλὰ δὲν θὰ εἶναι πλέον ἁμαρτωλός, ὅπως πρὶν γνωρίσει τὸν Χριστό. Ἀποκορύφωση ὅλων αὐτῶν τῶν διεργασιῶν καὶ τῶν μεταλλαγῶν εἶναι ἡ ἐξαγγελία ἐκ μέρους τοῦ Κυρίου, ὅτι «σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο». Οἱ ἐσωτερικὲς πνευματικὲς διεργασίες ἔχουν ἐνδιαφέρουσες σωτηριολογικὲς προεκτάσεις. Δὲν πρόκειται γιὰ κάποια ἀλλαγὴ κοινωνικῆς σημασίας, ἀλλὰ βίωση τοῦ σωτηριολογικοῦ γεγονότος. Ὁ Ζακχαῖος γίνεται κοινωνὸς τοῦ Χριστοῦ, μέλος τῆς Ἐκκλησίας καὶ πολίτης τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὸ σωτηριολογικὸ γεγονὸς δὲν εἶναι ἀτομικὸ καὶ προσωποκεντρικό. Ἀναφέρεται σὲ ὅλη τὴν κοινότητα στὴν ὁποία ἀνήκουμε. Ἔχει τὶς προεκτάσεις του στοὺς οἰκείους, στοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους. Ἡ σωτηρία ποὺ ἐπαγγέλεται ἀφορᾶ ὅλα τὰ μέλη τοῦ «οἴκου» τοῦ Ζακχαίου. Τὸ ἄνοιγμα πρὸς τὸν Χριστὸ εἶναι οὐσιαστικὰ ἕνα ἄνοιγμα πρὸς ὅλο τὸν κόσμο. Ἐπίλογος Τὸ εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα ἀναφέρεται στὴ μεταστροφὴ ἑνὸς κοσμικοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ζακχαῖος εἶναι ἕνας κλασικὸς τύπος ἑνὸς τεχνοκράτη ἀνθρώπου ποὺ ξέρει τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς, ποὺ γνωρίζει τὴν τεχνική της οἰκονομίας καὶ τοῦ πλουτισμοῦ, ποὺ μπορεῖ νὰ χειρίζεται τὴν δύναμη καὶ τὴν ἐξουσία. Εἶναι ἕνας σὰν κι ἐμᾶς. Πιθανῶς στὸν τρόπο ἐνεργειῶν του νὰ ἀνακαλύπτουμε κι' ἐμεῖς δικούς μας τρόπους κοινωνικῆς συμπεριφορᾶς. --------------------------------------------------- Images: http://www.imaik.gr/wp-content/uploads/zakxaios_11.jpg --------------------------------------------------- --------------------------------------------------- Post date: 2018-01-13 12:37:14 Post date GMT: 2018-01-13 10:37:14 Post modified date: 2018-01-13 12:37:14 Post modified date GMT: 2018-01-13 10:37:14 ____________________________________________________________________________________________ Export of Post and Page as text file has been powered by [ Universal Post Manager ] plugin from www.gconverters.com